Kees de Groot is an autonomous artist, the Creative Director of PLANETART, and the mastermind behind the GOGBOT Festival, a yearly festival which brings together all the alternative scenes of the Netherlands in Enschede. For 2022’s PLANETART Archives, Lars van der Miesen will follow Kees for a whole year to get a better idea of the artistic- and societal revolution in which Kees took part and which spread simultaneously across the world. In a series of blogs, events, and weekly archive dumps on the PLANETART Instagram, a volatile mixture of fear, enthusiasm and creativity comes together in this story. Fear for the rise of capitalism, fear for increasing political instability and the threat of automation, but also hunger for progress and its infinite new possibilities; with the rise of inventions such as the drum machine, the video synthesizer, and not much later, the Internet.
In dit eerste blog treffen Lars en Kees elkaar op zijn kantoor om een begin te maken met het uitdiepen van Kees’ verhaal dat begon aan de AKI te Enschede rond het jaar 1979.
Lars: Dus Kees, rond de tijd van 1979 tm 1984 studeerde jij aan de AKI en bevond je je in een maalstroom van verschillende ontwikkelingen. Kun je wat meer vertellen over wat er toen gebeurde en wat jou dreef?
Kees: Mijn tijd toen zag ik altijd als een drietal hoofdlijnen dat mij in die jaren trof en waar eigenlijk al mijn werk op heeft voortgebouwd. Op de akademie deed ik onderzoek naar hoe de kunstwereld zich ontwikkelde en wat mij inspireerde. Een ontzettend belangrijk kunstfenomeen toen was The Factory van Andy Warhol waar do it yourself het belangrijkste motto was. Daarnaast keek ik naar de experimentele muzikanten en videokunstenaars van die tijd, met name Throbbing Gristle en Psychic TV, maar zelfs een mainstream act als de Seks Pistols. Tegelijkertijd kwam er in Duitsland de Neue Deutsche Welle op, een muzikale stroming die werd gekenmerkt door het gebruik van drum machines en samples naast zang en live instrumenten. Voortkomend uit de punk en new wave beweging van die tijd was de NDW sterk politiek geëngageerd met bandnamen als Kosmonautentraum en Freiwillige Selbstkontrole. Deze Duitse scene was er één van alleskunners waar muzikanten ook schilderden, performances deden en installaties bouwden. Tegelijkertijd in Nederland had je mensen als Willem de Ridder die de radio inzette als instrumenten en mensen landelijk bijeenbracht op een grasveld om daar een concert van toeters en remlichtknipperingen op te voeren. Deze combinatie van do it yourself, punk en experiment en het mixen van allerlei disciplines tegen de regels in… dat ben ik ook gaan doen.
''Dit vatte precies onze activiteiten samen, namelijk het scannen van al die signalen die toen op ons werden afgevuurd. ''
De tweede hoofdlijn die me inspireerde was de groep kunstenaars die toen met alle electronica ging experimenteren die opeens de markt op kwam. Denk aan de synthesizers, beeldsynthesizers en portable videopacks. Deze laatste waren ook beschikbaar voor ons studenten op de academie en daar gingen we toen al mee op stap. In mijn oude Opel Kadett gingen we – dat waren Ron Sluik, Emile Toorop, Rob van Wijngaarden en ik - dan ‘s nachts met zo’n draagbare videopack naar Pernis (een dorp nabij Rotterdam waar Shell meerdere grote olieraffinaderijen had) om in die chemische science-fictionwereld onze video’s te maken. Hier schoten we zwartwit video’s die we thuis weer manipuleerden en vervormden met negatief-bewerkingen. Dit was zo’n andere wereld dan de schilder of beeldhouwer vroeger schiep. Hun statische werken kwamen tot leven met beweging en geluid, vervaardigd door de wetenschap en industrie. Na een tripje naar Pernis gingen we dan de studio in met die eerste synths en ritmeboxen en onze do it yourself attitude. Zo werden onze eerste performances geboren. We noemden onze band Opel Kadett. Ik zie nog de posters op de muren van de AKI hangen. We kregen een zaaltje in Jazzcafé de Tor en als voorprogramma lieten we propagandafilmpjes van het bedrijf Xerox (wereldwijde leverancier van printdiensten) zien. Onze 4-koppige band stond met synthesizers, ritmeboxen en gekke, vervormde microfoonstemmen als een soort Kraftwerk-achtige robots op het podium.
Uiteindelijk gingen we op tournee als Auto AWAC; een AWAC is een Airborne Warning Automatic System. Dat is een vliegtuig met een grote schotel op het dak die ook nu nog in de militaire wereld wordt gebruikt als een vliegende radarpost. Dit vatte precies onze activiteiten samen, namelijk het scannen van al die signalen die toen op ons werden afgevuurd.
''...die beats, die eigenlijk een soort robotische hartslag van de mens zijn, waar je heel goed op kunt dansen, is iets wat deze machines toen al zo goed konden vertalen. Dit was een revolutie die op het punt stond om los te barsten en daar waren wij de pioniers in.''
Lars: en hoe verhielden jullie je tot al die verschillende signalen? Waren jullie niet overweldigd door al die nieuwe dingen?
Kees: Al met al was onze ervaring erg dubbel. We waren gefascineerd door de mogelijkheden die de technologie ons bood, maar we waren ook bang. We wisten toen natuurlijk nog niet dat het internet niet veel later zou losbarsten en dat al die kleine bandjes en casettes met antwoordapparaten binnen 10 jaar tot digitale sample machines zouden worden omgetoverd. We waren in die tijd een soort techno-onderzoekers avant-la-lettre, hongerig naar alle nieuwe mogelijkheden die zich voordeden. Tegelijk zagen we ook wel in dat dit alles grote consequenties zou hebben. Dit was een tijd van ontzettend veel verandering, dicht opeengepakt en sneller ontsluitend dan we bij konden houden
Ik herinner me nog dat door DJ’s in Chicago toen al de eerste beats werden gebouwd. En precies dit, die beats, die eigenlijk een soort robotische hartslag van de mens zijn, waar je heel goed op kunt dansen, is iets wat deze machines toen al zo goed konden vertalen. Dit was een revolutie die op het punt stond om los te barsten en daar waren wij de pioniers in.
In het volgende deel vertelt Kees over zijn derde bron van inspiratie, namelijk de groeiende politieke onrust die kunstenaars dwong om een standpunt in te nemen en, voortbouwend op de punkbeweging, een steeds groter internationaal protestgeluid liet horen.